Công văn 4670/BGTVT-CYT

Kính gửi: Các đơn vị trực thuộc Bộ

Ngày 07 tháng 5 năm 2020 Bộ Y tế có Công văn số 2516/BYT-KCB về việc tăng cường thực thi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và hưởng ứng ngày Thế giới không thuốc lá 31/5/2020 và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá 25-31/5/2020, Bộ Giao thông vận tải yêu cầu các đơn vị thực hiện tốt các nội dung sau:

1. Kiện toàn Tiểu ban Chỉ đạo Phòng chống tác hại của thuốc lá của đơn vị, xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá năm 2020 tại đơn vị.

2. Tiếp tục phổ biến và chỉ đạo thực thi nghiêm quy định của Luật phòng chống tác hại (PCTH) thuốc lá:

- Phổ biến các quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc, các địa điểm công cộng, các phương tiện giao thông...; trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, người quản lý địa điểm cấm hút thuốc lá; các hành vi bị nghiêm cấm trong phòng chống tác hại của thuốc lá.

- Đưa nội dung phòng, chống tác hại của thuốc lá vào kế hoạch hoạt động hàng năm, rà soát lại và đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ của cơ quan, đơn vị; treo biển cấm hút thuốc tại các khu vực có quy định cấm theo quy định của Luật PCTH thuốc lá.

- Lãnh đạo cơ quan, đơn vị trong toàn ngành gương mẫu thực hiện và yêu cầu cán bộ, công chức viên chức và người lao động của cơ quan, đơn vị không hút thuốc lá tại nơi làm việc và các địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá.

- Đưa tiêu chí không hút thuốc lá tại nơi làm việc vào tiêu chuẩn thi đua của cán bộ, viên chức, người lao động của cơ quan, đơn vị, có hình thức động viên khen thưởng cá nhân, tổ chức thực hiện tốt công tác PCTH thuốc lá.

- Giám sát thường xuyên việc thực thi quy định cấm hút thuốc tại nơi làm việc và các địa điểm có quy định cấm hút thuốc.

3. Tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá từ ngày 25 đến ngày 31/5/2020:

- Treo băng-rôn, khẩu hiệu hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá về tác hại của thuốc lá, Luật PCTH thuốc lá và là chủ đề ngày thế giới không thuốc lá năm nay: “Bảo vệ thanh thiếu niên khỏi tác động của việc quảng cáo các sản phẩm thuốc lá và sử dụng thuốc lá” tại cổng ra vào cơ quan, đơn vị (gửi kèm theo các tài liệu liên quan đến chủ đề Ngày Thế giới không thuốc lá và khẩu hiệu để các đơn vị tham khảo).

- Tổ chức chia sẻ kinh nghiệm xây dựng nơi làm việc không khói thuốc, kinh nghiệm giám sát thực thi các quy định về môi trường không khói thuốc;

- Tổ chức thi tìm hiểu về tác hại của thuốc lá/thuốc lào/thuốc lá điện tử/thuốc lá nung nóng phù hợp với từng nhóm đối tượng.

(Các thông tin về Luật PCTH thuốc lá, chủ đề ngày Thế giới không khói thuốc lá 31/5 và các tài liệu truyền thông được đăng trên trang thông tin điện tử của Chương trình PCTH thuốc lá: www.vinacosh.gov.vn.)

4. Thanh tra Bộ, Cục, Tổng cục thành lập các đoàn kiểm tra, thanh tra việc thực hiện Luật PCTH của thuốc lá thuộc lĩnh vực được phân công theo Nghị định số 176/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013 của Thủ tướng chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế và các Nghị định khác có liên quan đến lĩnh vực PCTH thuốc lá; Lồng ghép nội dung kiểm tra việc thực hiện Luật PCTH của thuốc lá vào kế hoạch thanh tra kiểm tra hàng năm của Bộ.

5. Giao cho Cục Y tế GTVT là cơ quan thường trực có trách nhiệm theo dõi, kiểm tra và tổng hợp báo cáo việc thực hiện nội dung hoạt động ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá năm 2020 của các đơn vị trong toàn ngành. Phối hợp với các cơ quan truyền thông ngành Giao thông vận tải tăng cường công tác tuyên truyền về tác hại của thuốc lá.

Bộ Giao thông vận tải yêu cầu Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị tổ chức triển khai kịp thời các nội dung trên và báo cáo kết quả thực hiện về Bộ Giao thông vận tải trước ngày 05/6/2020 (qua Cục Y tế GTVT - Địa chỉ: 73 Yên Ninh, Ba Đình, Hà Nội) để tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ./.

PHỤ LỤC 1

KHẨU HIỆU HƯỞNG ỨNG NGÀY THẾ GIỚI KHÔNG THUỐC LÁ VÀ TUẦN LỄ QUỐC GIA KHÔNG THUỐC LÁ
(Chủ đề ngày 31/5/2020: “Bảo vệ thanh thiếu niên khỏi tác động của việc quảng cáo các sản phẩm thuốc lá và sử dụng thuốc lá”)
(Kèm theo Công văn số: 4670/BGTVT-CYT ngày 15/5/2020 của Bộ GTVT)

Nhóm các thông điệp về tác hại của thuốc lá

1. 8 triệu người chết do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá mỗi năm trên toàn cầu (Tổ chức Y tế thế giới)

2. Hơn 1 triệu người chết vì các bệnh do hút thuốc lá thụ động mỗi năm trên toàn cầu (Tổ chức Y tế thế giới)

3. Chất Nicotine trong sản phẩm thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư và tim mạch (Tổ chức Y tế thế giới)

4. Sử dụng thuốc lá điện tử làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về phổi và tim mạch (Tổ chức Y tế thế giới)

5. Hít phải nicotine trong thuốc lá điện tử gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ nhỏ (Tổ chức Y tế thế giới)

6. Thuốc lá điện tử chứa nhiều chất độc hại gây nghiện, gây bệnh tật và tử vong (Tổ chức Y tế thế giới)

7. Thuốc lá điện tử có nicotine là chất gây nghiện, là nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, hô hấp, tiêu hóa và ung thư (Tổ chức Y tế thế giới)

8. Hít phải nicotine trong thuốc lá điện tử gây hại cho sức khỏe của bà mẹ và thai nhi, gây ra sinh non và thai chết lưu (Tổ chức Y tế thế giới)

9. Các chất độc hại trong thuốc lá điện tử là nguyên nhân gây nhồi máu cơ tim, tổn thương phổi (Tổ chức Y tế thế giới)

10. Hãy bảo vệ thanh thiếu niên khỏi nghiện chất nicotine và các tác động của việc quảng cáo sản phẩm thuốc lá.

11. Không có loại thuốc lá nào an toàn cho sức khỏe (Tổ chức Y tế thế giới)

Nhóm thông điệp về quy định của Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá

1. Cấm hút thuốc lá tại cơ sở y tế, trường học, nơi làm việc và trên phương tiện giao thông công cộng (Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá)

2. Cấm hút thuốc lá tại khu vực trong nhà của nhà hàng, quán cà phê (Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá)

3. Cấm hút thuốc lá tại khu vực trong nhà của bến tàu, bến xe (Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá)

4. Mọi người có quyền được sống, làm việc trong môi trường không có khói thuốc lá (Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá)

Nhóm thông điệp kêu gọi hành động:

1. Không hút thuốc lá trong nhà khi có trẻ em, phụ nữ mang thai, người bệnh, người cao tuổi.

2. Cán bộ, công chức, viên chức, người lao động không hút thuốc tại nơi làm việc.

3. Không hút thuốc vì sức khỏe của bạn và những người thân yêu

4. Bỏ thuốc lá để giảm nguy cơ mắc bệnh và tử vong do ung thư phổi.

5. Bỏ thuốc lá để giảm nguy cơ mắc bệnh và tử vong do bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

6. Hãy nhắc người hút thuốc không hút gần mình và những người xung quanh

7. Hãy gọi 1800-6606 để được tư vấn cai thuốc lá miễn phí.

8. Hãy từ bỏ thuốc lá trước khi quá muộn

Nhóm thông điệp về quy định của Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá

1. Cấm hút thuốc lá tại cơ sở y tế, trường học, nơi làm việc và trên phương tiện giao thông công cộng (Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá)

2. Cấm hút thuốc lá tại khu vực trong nhà của nhà hàng, quán cà phê (Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá)

3. Cấm hút thuốc lá tại khu vực trong nhà của bến tàu, bến xe (Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá)

4. Mọi người có quyền được sống, làm việc trong môi trường không có khói thuốc lá (Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá)

Nhóm thông điệp kêu gọi hành động:

1. Không hút thuốc lá trong nhà khi có trẻ em, phụ nữ mang thai, người bệnh, người cao tuổi.

2. Cán bộ, công chức, viên chức, người lao động không hút thuốc tại nơi làm việc.

3. Không hút thuốc vì sức khỏe của bạn và những người thân yêu

4. Bỏ thuốc lá để giảm nguy cơ mắc bệnh và tử vong do ung thư phổi.

5. Bỏ thuốc lá để giảm nguy cơ mắc bệnh và tử vong do bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

6. Hãy nhắc người hút thuốc không hút gần mình và những người xung quanh

7. Hãy gọi 1800-6606 để được tư vấn cai thuốc lá miễn phí.

8. Hãy từ bỏ thuốc lá trước khi quá muộn

PHỤ LỤC 2

MỘT SỐ THÔNG TIN VỀ TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ ĐIỆN TỬ, THUỐC LÁ NUNG NÓNG
(Kèm theo Công văn số: 4670/BGTVT-CYT ngày 15/5/2020 của Bộ GTVT)

1. Khái niệm:

Thuốc lá điện tử: (ENDs)

Thiết bị thuốc lá điện tử bao gồm bộ phận pin, sạc; bộ phận gia nhiệt, dẫn dòng khí; bộ phận chứa ống đựng dung dịch điện tử. Thuốc lá điện tử hoạt động bằng cách làm nóng dung dịch lỏng hòa tan, tạo ra dạng khí dung cho người dùng hít vào.

Thuốc lá điện tử có hai loại: (1) Loại ống chứa dung dịch nắp mở để người sử dụng có thể tự pha trộn, đổ, thêm dung dịch vào ống); (2) Loại ống chứa dung dịch đóng trong một ống kín có kích thước vừa vặn để lắp vào thiết bị điện tử, ống này chỉ sử dụng một lần).

Thuốc lá nung nóng (HTPs):

Hiện nay, một số tập đoàn thuốc lá trên thế giới đang giới thiệu loại sản phẩm thuốc lá mới, được giới thiệu với độc tính là chỉ làm nóng ở nhiệt độ đủ cao để sinh ra các hạt khói/ làn khói cho người hút thuốc hít vào thông qua một thiết bị điện tử. Thiết bị điện tử bao gồm bộ phận gia nhiệt làm nóng, điếu thuốc (hay dầu cắm) được sử dụng cùng nhau.

2. Tác hại của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đối với sức khỏe:

Các sản phẩm thuốc lá mới hiện được các công ty thuốc lá giới thiệu là một sản phẩm ít hại hơn so với thuốc lá điếu thông thường. Tuy nhiên đây chỉ là các quảng cáo nhằm gây nhầm lẫn. Các bằng chứng đến thời điểm hiện tại cho thấy cả thuốc lá điện tử ENDs và thuốc lá nung nóng HTPs đều có chứa các thành phần độc hại, khi sử dụng đều có sự đốt cháy và có khói, hơi tỏa ra môi trường gây hại cho người xung quanh.

Tác hại của thuốc lá điện tử

- Thuốc lá điện tử chứa nhiều chất độc hại, gây nghiện, gây bệnh tật, tử vong. Theo Liên minh Kiểm soát thuốc lá Đông Nam Á (SEATCA) đa phần thuốc lá điện tử có chứa Nicotine - chất gây nghiện cao, là nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, hô hấp, tiêu hóa, và ung thư. Sử dụng nicotine quá liều gây ngộ độc. Nghiện nicotine là một trong những nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, đột quỵ.

Đối với trẻ em và phụ nữ mang thai: Nicotine trong thuốc lá điện tử gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em vì não bộ của trẻ đang trong giai đoạn phát triển, Nicotine cũng ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của bà mẹ và thai nhi trong thai kì, gây ra sinh non và thai chết lưu.

Đối với thanh thiếu niên: Những thay đổi do nicotine gây ra trong hệ thần kinh trong não khiến người dùng ở nhóm tuổi trẻ dễ bị nghiện nicotine hơn và vì thế ảnh hưởng đến sức khỏe sẽ đến sớm và trầm trọng hơn trong tương lai.

- Trong dung dịch thuốc lá điện tử còn có: glycerin, propylene glycol và hương liệu (có trên 15,500 các loại hương liệu). Propylene glycol (mặc dù được coi là an toàn trong thực phẩm nhưng không phải để hít) có thể tạo thành propylene oxide, một chất gây ung thư khi được đun nóng và hóa hơi. Glycerin/Glycerin gốc thực vật: khi được đun nóng và hóa hơi, tạo thành acrolein, gây kích ứng đường hô hấp trên.

Các chất độc hại trong thuốc lá điện tử còn liên quan đến nhồi máu cơ tim, gây tổn thương phổi. Thời gian gần đây, số liệu từ các quốc gia cho thấy sử dụng thuốc lá điện tử gây các ca viêm phổi cấp nguy kịch (39 ca tử vong); động kinh, các bệnh về răng miệng, ngộ độc (>2.600 ca ở Mỹ, EU, Canada, Nam Triều Tiên); gây tai nạn thương tích (các vụ nổ/bỏng, chấn thương, gãy xương chiếm tới 2.035 ca ở Mỹ giai đoạn 2015-2017, trong đó có 2 ca tử vong);... Đây chỉ là các số liệu phát hiện được vì trên thực tế chưa có sự thống kê, nghiên cứu đầy đủ, có hệ thống về tác hại của thuốc lá điện tử như thuốc lá điếu thông thường.

- Thuốc lá điện tử tiện dụng với các ống dung dịch được đóng gói cho hàng trăm hơi hút, hầu như không có định lượng về nồng độ nicotine trong mỗi ml. Điều này dẫn đến nguy cơ người sử dụng tăng liều lượng, mức độ dung nạp nicotine và gây nguy cơ ngộ độc cấp tính.

- Thuốc lá điện tử sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất không phải là từ nguyên liệu lá thuốc lá điếu thông thường. Nguyên liệu phối trộn nhiều loại thành phần khác nhau nên có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy thông qua việc phối trộn. Tại Việt Nam, tình trạng tội phạm ma túy trộn các loại ma túy vào các sản phẩm thuốc lá điện tử và hướng vào đối tượng học sinh, sinh viên và giỏi trẻ đang rất phức tạp và một số vụ việc đã được điều tra, phát hiện.

Tác hại của thuốc lá làm nóng:

- Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo: Thuốc lá làm nóng tạo ra chất khí độc hại, có nhiều chất độc giống như trong khói thuốc lá điếu thông thường. Dù HTPs được nung ở nhiệt độ thấp hơn, nhưng vẫn tạo ra những hóa chất tương tự như trong khói thuốc lá (Acrolein, Volatile Organic Chemicals, Acetaldehyde, Carbon monoxide, Polycyclic Aromatic Hydrocarbons, Heavy metals, Pormaldehyde... - một số hóa chất được xếp vào nhóm gây ung thư). Nồng độ một số hóa chất thấp hơn trong thuốc lá điếu thông thường, nhưng nồng độ một số hóa chất khác lại cao hơn, và nồng độ hóa chấp thấp không đồng nghĩa với giảm nguy cơ sức khỏe.

- Khói thuốc nung ngoài gây hại cho người hút thì còn gây tác hại cho người xung quanh do hút thuốc thụ động:

Thuốc lá làm nóng chứa nicotine là chất gây nghiện mạnh, có hại cho sức khỏe, đặc biệt đối với trẻ em, vị thành niên và phụ nữ có thai. Phơi nhiễm chất nitrosamines liên quan tới ung thư phổi, mũi, thực quản, gan, tuyến tụy và cổ tử cung. Phơi nhiễm chất aldehydes như formaldehyde có thể gây ung thư phổi và mũi, ngoài việc khiến cho phổi dễ bị nhạy cảm trước các nhiễm khuẩn. Phơi nhiễm carbon monoxide làm giảm việc cung cấp oxy tới tim làm tăng nguy cơ gây huyết khối, bệnh tim và đột quỵ. Phơi nhiễm acrolein góp phần làm tăng mảng bám trong mạch máu cũng như tạo huyết khối, tăng nguy cơ tim mạch và đột quỵ. Phơi nhiễm cũng gây tổn hại khả năng chống viêm của phổi.

3. Tác hại về mặt xã hội, môi trường của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng

- Thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng hiện có xu hướng nhắm tới đối tượng là giới trẻ thông qua hình ảnh, phong cách tạo gu thẩm mỹ, xu hướng của giới trẻ, bán hàng qua mạng (bán qua app điện thoại thông minh, quảng cáo và mua bán trên internet ) là hình thức mà giới trẻ thường sử dụng, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, môi trường, lối sống, hành vi của giới trẻ.

- Thuốc lá điện lử và thuốc lá làm nóng ảnh hưởng xấu tới thanh thiếu niên và cả những người hút thuốc lá. Đặc biệt, nguy cơ tiềm ẩn ảnh hưởng đến giới trẻ, nguy cơ sử dụng ma túy và các chất kích khác đồng thời với thuốc lá điện tử nghiêm trọng hơn rất nhiều so với thuốc lá điếu thông thường. Do đó, cần phòng ngừa việc sử dụng thuốc lá điện tử ENDs và thuốc lá làm nóng HTPs ở những người chưa hút, đặc biệt là trẻ em, thanh thiếu niên.