Công văn 5659/NHNN-PHKQ

Thời gian qua, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã có các văn bản chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh, thành phố, tổ chức tín dụng phải tăng cường công tác đảm bảo an toàn kho quỹ; đáp ứng kịp thời nhu cầu tiền mặt của nền kinh tế về giá trị và cơ cầu mệnh giá, tạo Điều kiện thuận lợi và đáp ứng kịp thời (không được từ chối) nhu cầu đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông và nhu cầu tiền mệnh giá nhỏ của các tổ chức và cá nhân. Qua kiểm tra của Ngân hàng Nhà nước cho thay nhiều đơn vị đã thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thống đốc (có văn bản hướng dẫn kiểm tra đôn đốc các đơn vị trong hệ thống thực hiện...); song bên cạnh đó cũng còn một số hiện tượng cần phải chẩn chỉnh, như:

- Nhân viên tổ chức tín dụng từ chối đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông cho các tổ chức và cá nhân. Thậm chí có trường hợp đã giải thích sai chế độ với khách hàng, như hướng dẫn khách hàng chỉ có thể đổi tại NHNN, còn tổ chức tín dụng không có trách nhiệm thực hiện việc này… đây là hành vi vi phạm quy định của Ngân hàng Nhà nước.

- Hiện tượng các đơn vị của tổ chức tín dụng không đáp ứng hoặc có đáp ứng nhưng không kịp thời nhu cầu tiền mệnh giá nhỏ của các tổ chức và cá nhân còn xảy ra tại nhiều nơi. Có đơn vị tại quầy giao dịch không bố trí sẵn tiền mệnh giá nhỏ để chi cho khách hàng, mặc dù trong kho có đủ cơ cấu mệnh giá. Đặc biệt, có những đơn vị của các tổ chức tín dụng không có tiền mệnh giá từ 5.000đ trở xuống trong quỹ, nhưng không chủ động nhận tiền mệnh giá nhỏ khi tiếp quỹ để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

- Trong công tác quản lý kho quỹ còn nhiều biểu hiện chưa an toàn, như:

+ Tổ chức sắp xếp các bao tiền trong kho tiền chưa gọn gàng ngăn nắp;

+ Niêm phong và gửi chìa khoá cửa kho dự phòng không có biên bản và mã số cửa kho tự nhớ không ghi lại;

+ Nguồn gốc cửa kho tiền có xuất xứ không rõ ràng, kết cấu khó đổi mã số;

+ Giám đốc không có quy định bằng văn bản về việc bảo quản tiền tại két ở quầy quỹ trong giờ nghỉ trưa; két sắt bảo quản tài sản tại quầy giao dịch không đổi mã số khi bàn giao, thậm chí có đơn vị vẫn còn dùng mã số xuất xưởng…

Nguyên nhân dẫn đến các tồn tại trên chủ yếu do lãnh đạo một số TCTD chưa quan tâm đúng mức đến lĩnh vực công tác này, thiếu chỉ đạo và kiểm tra sâu sát nên không phát hiện kịp thời để chấn chỉnh, việc xử lý các trường hợp vi phạm cũng còn chưa kiên quyết; công tác nắm tình hình và kiểm tra việc thực hiện các chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước tại các tổ chức tín dụng trên địa bàn của một số Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh, thành phố chưa thường xuyên.

Để đảm bảo cơ cấu loại tiền trong lưu thông hợp lý và an toàn tuyệt đối trong quản lý kho quỹ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam yêu cầu Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh, thành phố, Tổng giám đốc (Giám đốc) các tổ chức tín dụng triển khai thực hiện như sau:

1. Về công tác phát hành

- Các tổ chức tín dụng phải quán triệt và hướng dẫn các đơn vị trong hệ thống thực hiện đúng các quy định, chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước về công tác phát hành; đảm bảo trong kho, quỹ, quầy giao dịch của tổ chức tín dụng (kể cả các chi nhánh) phải thường xuyên có đầy đủ các loại mệnh giá, đặc biệt là các loại tiền mệnh giá nhỏ từ 5.000đ trở xuống để đáp ứng nhu cầu cơ cầu tiền mặt cho nền kinh tế; thực hiện nghiêm túc quy định về đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông cho các tổ chức và cá nhân.

- Các Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh, thành phố thường xuyên nắm tình hình lưu thông tiền tệ trên địa bàn, chủ động đáp ứng nhu cầu tiền mệnh giá nhỏ kể cả tiền giấy và tiền kim loại (không nhất thiết phải chi hết tiền kim loại mới chi tiền giấy) cho các tổ chức tín dụng, Kho bạc Nhà nước đồng thời kiểm tra các tổ chức tín dụng, Kho bạc Nhà nước trên địa bàn về việc thực hiện các chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước về công tác phát hành và kho quỹ.

- Cục Phát hành và Kho quỹ, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước, Vụ Tổng kiểm soát trong phạm vi chức năng nhiệm vụ được giao, phải kiểm tra, xử lý và chấn chỉnh kịp thời đối với các trường hợp vi phạm, không thực hiện đúng các quy định theo pháp luật và chỉ đạo của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước trong công tác phát hành và kho quỹ.

2. Về công tác an toàn kho quỹ

Các đơn vị phải quan tâm kiểm tra, chỉ đạo bộ phận kho quỹ chấp hành nghiêm túc chế độ giao nhận, vận chuyển, bảo quản tiền mặt, tài sản quý, giấy tờ có giá ban hành kèm theo Quyết định số 269/2002/QĐ-NHNN ngày 01/04/2002 của Thống đốc NHNN và các văn bản khác có liên quan, đảm bảo:

- Tổ chức sắp xếp các bao tiền trong kho gọn gàng khoa học, niêm phong bao

tiền phải ghi đầy đủ và rõ ràng các yếu tố theo đúng quy định (các bao tiền phải được xếp cách tường ít nhất 20cm).

- Niêm phong và gửi chìa khoá dự phòng cửa kho tiền kể cả mã sồ phải có biên bản và gửi vào 1 Ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng, Kho bạc Nhà nước gần nhất theo quy định.

- Giám đốc phải có quy định bằng văn bản đối với việc bảo quản tiền tại két ở quầy quỹ trong giờ nghỉ trưa theo quy định.

- Cửa kho tiền và két sắt bảo quản tài sản tại quầy quỹ phải được đổi mã số khi bàn giao, tuyệt đối không sử dụng mã số xuất xưởng.

- Trong quá trình triển khai thực hiện, nếu có vướng mắc các đơn vị báo cáo về Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (Cục Phát hành và Kho quỹ) để xem xét giải quyết.